Seyfettin Gürsel, Gökçe Uysal, Mehmet Cem Şahin
COVID-19 salgınının Türkiye istihdamı üzerinde yarattığı asimetrik etkilerin incelendiği bu ikinci araştırma notunda sanayi, inşaat ve hizmet sektörlerinde 2020 yılında Ocak döneminden Kasım dönemine istihdamın nasıl ve ne ölçüde etkilediği incelenmektedir. Genel olarak her üç sektörün istihdamında bahar aylarında büyük bir düşüş ortaya çıkmış ardından gevşetilen kısıtlamaların ve talebe yönelik çeşitli desteklerin etkisiyle yaz aylarında istihdam her üç sektörde de farklı ölçülerde olsa da toparlanmıştır. Sonbahar aylarında ise hem düşük faizli kredilerde ciddi bir sönümlenmenin yaşanması, hem de salgının ikinci dalgasıyla birlikte kısıtlamaların sıkılaştırılması sonucu, inşaat ve hizmetlerde istihdam kayıpları yeniden ortaya çıkmıştır. Ancak istihdam dalgalanmalarının gerek sektörler düzeyinde gerekse kayıtlı-kayıt dışı düzeyinde oldukça farklı ve asimetrik boyutlarda gerçekleştiği gözlemlenmektedir.
TÜİK tarafından yayımlanan mevsim etkilerinden arındırılmış Hanehalkı İşgücü Anketi verilerine göre, salgın şokunu en başarılı şekilde atlatan sektör kuşkusuz sanayidir. Kasım döneminde toplam istihdam az da olsa (18 bin) Ocak döneminin üzerindedir. İstihdam oranı ise sadece yüzde 1,3 daha düşüktür. Bununla birlikte kayıtlı istihdamın sanayide salgın öncesi seviyesinin 169 bin kadar üzerine çıktığı, kayıtlı istihdam oranının da yüzde 2 yükseldiği görülmektedir. Öte yandan kayıt dışı istihdamda yaz aylarında gerçekleşen artış kayıpları telafi etmekte yetersiz kalmıştır: Kayıt dışı istihdamda 151 bin kayıp söz konusudur.
İnşaat sektörü, düşük faizli kredi genişlemesi sayesinde salgın şokuna nispeten güçlü bir direnç göstermiştir. Bu sektörde, Kasım döneminde Ocak dönemi ile karşılaştırıldığında toplam istihdam 50 bin, istihdam oranı ise yüzde 1,4 daha yüksektir. Bununla birlikte kayıtlı ve kayıt dışı istihdam tamamen zıt yönlerde hareket etmişlerdir. Kayıtlı istihdamda 70 binlik artış (yüzde 7,0) kaydedilirken kayıt dışı istihdam 20 bin (yüzde -3,4) azalmıştır.
Buna karşılık salgın şoku hizmetler istihdamını büyük ölçüde olumsuz etkilemiştir. Bu sektörde yaz aylarında kaydedilen istihdam artışları bahar aylarında yaşanan büyük kayıpları telafi etmekte yetersiz kalmış, sonbaharda da tahmin edileceği gibi istihdam kayıpları tekrardan gündeme gelmiştir. Hizmetlerde toplam istihdam Kasım döneminde Ocak döneminin 703 bin (yüzde -4,4), istihdam oranı da yüzde 6,0 altındadır. Kayıtlı istihdamda istihdam oranı yüzde -2,9 ile sınırlı kalırken, kayıt dışı istihdamda yüzde – 17,6’dır.
doc. ArastirmaNotu256
pdf. ArastirmaNotu256