Düşük Faiz ve Kredi Patlaması Konut Piyasasını Canlandırdı
sahibinden.com veri havuzu kullanılarak Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi(BETAM) tarafından hazırlanan “Konut Piyasası Görünümü” genel başlığı altındaki bu rapor; 2017 Eylül – 2020 Aralık döneminde kiralık ve satılık konut piyasalarındaki cari fiyat (ilan fiyatı) ve enflasyondan arındırılmış fiyat (reel fiyat), satış miktarı ve yayından kaldırılan ilanların yaşam sürelerine dair gelişmeleri, Türkiye genelinde, büyükşehir statüsüne sahip 30 il düzeyinde ve ucuz-lüks konut ayrımında incelemeyi amaçlamaktadır. Bu raporlar bundan böyle her ay güncellenerek yayınlanacaktır.
Cari fiyatlar itibarıyla 2017 Eylül ayından itibaren satış fiyatları ve kiralar, farklı tempolarda olsalar da beklenebileceği gibi artan bir seyir izlemiştir. Satılık konut ilan m2 fiyatları 2017 Eylül – Aralık 2020 döneminde Türkiye genelinde yüzde 50 artmıştır. Üç büyük ilde en yüksek artış yüzde 60 ile İzmir’de görülürken, Ankara’da yüzde 50, İstanbul’da yüzde 40 olarak gerçekleşmiştir. Bununla birlikte enflasyondan arındırılmış satış fiyatlarının (reel fiyatlar) seyri farklıdır. 2017 Eylül’den pandemi dönemine kadar azalan reel satış fiyatları geçen bahardan bu yana artışa geçmiş ve önceki yıllarda yaşanan kayıplar önemli ölçüde telafi edilmiştir. 2020 Aralık itibarıyla 2017 Eylül’e kıyasla ülke genelinde reel satış fiyatında kayıp yüzde 8 civarında olup İstanbul’da biraz daha fazladır (yüzde 12). Buna karşılık Ankara ve İzmir’de reel değer kaybı hemen hemen telafi edilmiştir. 2020 yılına kadar yatay seyreden satılık ilan sayısı ve satılan konut sayıları, pandemiden sonra hızlı bir şekilde artmıştır. Bu dönemde uygulanmaya başlayan düşük faizli konut kredilerindeki büyük artışın satılık konut piyasasına canlılık getirdiği açıkça görülmektedir.
Kiralık konut ilanlarındaki m2 fiyat verileri 2020 Aralık’ta bir önceki yılın Aralık ayına kıyasla, cari fiyatların ülke genelinde yüzde 19 oranında arttığını göstermektedir. 2019 Aralık’ta 12,9 TL olan kiralık konut m2 fiyatı, 2020 Aralık ayında 15,4 TL’ye yükselmiştir. Üç büyük il dikkate alındığında en yüksek artış yüzde 24 ile İstanbul’da gerçekleşirken, İstanbul’u yüzde 18 artış ile İzmir takip etmiş, Ankara’da ise kira artışı yüzde 10 olmuştur. Bu artışların sonucunda kiralık konut ortalama m2 fiyatları İstanbul’da 21,7 TL, İzmir’de 16,7 TL olmuş, Ankara’da ise 11,1 TL’ye yükselmiştir.
Ülke genelinde cari fiyatlarla kiraların artmasına rağmen bu artış, genel fiyat seviyesindeki artışın altında kaldığından enflasyondan arındırılmış kiralarda (reel kiralar) düşüş gerçekleşmiştir. Her ne kadar reel kiraların seyrinde yaklaşık son üç yılda (39 ayda) dönemsel olarak sınırlı artışlar gözlemlense de, 2020 Aralık itibarıyla Türkiye genelinde reel kiralar 2017 Eylül’e kıyasla yüzde 25 daha düşüktür. Üç büyük ilde ise reel kiralar bu dönemde ülke genelinde olduğu gibi düşüş eğiliminde olsalar da gerileme ülke geneline kıyasla daha sınırlı olup reel gerileme yüzde 20’nin altında kalmıştır. Kiralık ilan sayılarının pandeminin başlamasıyla birlikte artışa geçtiği, yılın son üç ayında ise düşüşe geçtiği görülmektedir. Öte yandan kiralık ilan sayılarının arttığı dönemde kiralanan konutların toplam kiralık konut sayısına oranının yüzde 19’a kadar yükseldiği gözlemlenmektedir.