Tarım, Sanayi, İnşaat ve Hizmetler Sektörlerinde Toplam Faktör Verimliliği: 1980-2018

Ozan Bakış, Uğurcan Acar ve Gökhan Dilek

Bu araştırma notunda Türkiye’de Toplam Faktör Verimliliği’ni (TFV) dört ana sektör özelinde (tarım, sanayi, inşaat ve hizmetler) inceliyoruz. 1980-2018 yılları arasında hizmetler hariç diğer üç sektörde TFV artışının gerçekleştiğini hesaplıyoruz. 38 yıllık dönemde birikimli TFV artışlarına baktığımızda sanayinin yüzde 110 artışla başı çektiğini, tarımın yüzde 48 ile ikinci sırada geldiğini ve inşaat sektöründeki TFV büyümesi yüzde 32,7 ile tarımın gerisinde kaldığını, hizmetler sektöründe ise TFV’nin yüzde 42’nin üzerinde daraldığını tespit ediyoruz.

Geniş dönemlendirmeye göre TFV artışlarını incelediğimizde şu sonuçlara ulaşıyoruz:

• Tarımda 80’li yıllar haricinde TFV artışlarının pozitif olduğu görülmektedir. 1990-2002 ve 2003-2013 yıllarında TFV artışı yıllık ortalama %1,5 olurken 2014-2018 döneminde %3,1 TFV artışı yaşanmıştır.
• Sanayi sektöründe TFV artışı 1981-1989 yılları arasında %4,5 yıllık ortalama ile oldukça yüksek olmuştur. 2011-2013 alt döneminde de %4,6 ile hızlı bir TFV artışı yaşanmıştır. Küresel Finans Krizi’nin etkili olduğu yıllar haricinde sanayi sektöründe TFV sürekli artarken 90’lı yıllarda oldukça zayıf bir performans sergilenmiştir. Dikkat çekici husus 2014-2018 döneminde de sanayi sektörü TFV artışının 90’lı yıllara yakınsamasıdır.
• İnşaat sektöründe TFV 1981-1989 yıllarında %3,2, 1990-2002 döneminde eksi %1,9, 2003-2013 yıllarında ise %4,8 büyümüştür. 2014-2018 yıllarında ise %2,5 daralma kaydedilmiştir.
• Hizmetler sektöründe ise tüm dönemlerde TFV azalmıştır.

doc. ArastirmaNotu251

pdf. ArastirmaNotu251