Yönetici Özeti*
Fındığın anayurdu Giresun’dur. Bu bölgede fındığın bolca yetiştiği tarihsel yazılı belgelerde teyit edilmiştir. Fındığın ihracatına dair bilgiler de 18. Yüzyıla kadar uzanmaktadır. Türkiye’de fındık bahçeleri 19. Yüzyılın sonlarına doğru önce Ordu’ya daha sonra da Karadeniz’in doğusuna ve batısına doğru yayılmıştır. Günümüzde fındık yüzde 80-85 civarında ihraç edilmekte ve 2 milyar doların üzerinde bir gelir sağlamaktadır. Türkiye dünya fındık piyasasında uluslararası fiyatının belirleyicisi konumundadır. Ancak bu pay günümüzde yüzde 70’in altına gerilemiştir ve azalış eğilimi devam etmektedir. Bu raporda ele alınan sorunlar çözümlenemediği takdirde Türkiye gelecekte fiyat belirleme gücünü kaybedebilir.
Türkiye’de fındık üretimi ve ticareti iç içe geçen bir dizi yapısal sorunla yüz yüzedir. Bu sorunların bir araya gelerek oluşturdukları esas sorun, ortalamada düşük toprak verimliliği ile çeşitli üretim maliyetlerinin göreli yüksekliğidir. Türkiye ortalama toprak verimliliği ve üretim maliyeti bakımından rakiplerine kıyasla oldukça geridedir.
Bu araştırmada önce Dünya’da fındık sektörünün durumu ve Türkiye’nin bu sektörde konumu ele alınmakta, ardından mevcut sorunların kaynakları analiz edilerek çözüm önerileri sunulmaktadır. Raporun son bölümünde Türkiye’de fındık sektörünün geleceği mevcut sorunların çözümlenip çözümlenemeyeceğine bağlı olarak Baz ve Reform şeklinde adlandırılan iki senaryo çerçevesinde tartışılmaktadır.
pdf. Türkiye’de Fındık Sektörünün Geleceği ve Sorunları
*Bu rapor ZAY Strateji Danışmanlık Hizmetleri A.Ş. (ZAY) tarafından desteklenmiştir. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (Betam) araştırma süresince ZAY’dan tamamen bağımsız olarak çalışmıştır. Burada belirtilen görüşler Betam’a ait olup ZAY’ın görüşlerini yansıtmayabilir. Bu raporda verilen bilgi, yorum ve görüşlerin tamamı Betam’a aittir. Ne ZAY ne de ZAY adına hareket eden şahıslar, burada verilen bilgilerin herhangi bir şekilde kullanımından sorumlu tutulamaz.