YÜKSEK BÜYÜME, HIZLI DÜŞÜŞ
Seyfettin Gürsel, Zümrüt İmamoğlu ve Barış Soybilgen
TÜİK’in açıkladığı rakamlara göre Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 2011 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre mevsimsellikten arındırılmış rakamlarla reel olarak yüzde 0,6 arttı. Yıllık büyüme ise 2011 yılında yüzde 8,5 olarak gerçekleşti. Dördüncü çeyrekte geçtiğimiz yılın aynı çeyreğine kıyasla büyümede oldukça büyük bir yavaşlama görüldü. Üçüncü çeyrekte 8,4 olan büyüme hızı 5,2’ye indi.
2011 yılında büyüme geçtiğimiz sene olduğu gibi iç talep artışından kaynaklandı. Ancak iç talep 2011’in ilk yarısında hızlanırken, ikinci yarısında yavaşladı. İlk iki çeyrekte büyümeye en önemli katkı özel yatırımlar ve tüketimden gelirken üçüncü ve dördüncü çeyrekte net ihracat büyümeye pozitif katkı yaptı, özel yatırımlar ve tüketim yavaşladı. İç ve dış talep arasındaki bu ayrışma ekonomide “yumuşak iniş”in başladığını gösteriyor. Ancak cari açıkta artış hızı dördüncü çeyrek itibariyle durmuş olsa da, yıl sonu cari açığı GSYH’ın yüzde 10’una ulaşmış durumda.
Dördüncü çeyrekte ekonominin hemen her kaleminde yavaşlama görüldü. Büyümedeki düşüşün en önemli nedeni tüketim harcamalarındaki yavaşlama oldu. Bunu yatırımlarda yavaşlama ve kamu harcamalarındaki azalış takip etti. Dördüncü çeyrekte ihracatta da yavaşlama görüldü ancak ithalattaki azalmanın etkisiyle net ihracatın büyümeye katkısı pozitif oldu.
Betam’ın GSYH’ın alt kalemlerini mevsim ve takvim etkisinden arındırarak yaptığı analiz yıllık rakamlarda benzer sonuçlar içerse de çeyrekten çeyreğe değişimlerde TÜİK rakamlarından oldukça büyük farklılıklar gösteriyor. Betam’ın analizine göre Türkiye ekonomisi dördüncü çeyrekte yüzde 0,4 küçüldü. Diğer bir deyişle, dördüncü çeyrekte ekonomi sadece yavaşlamakla kalmadı, daraldı. Buna tüketim ve kamu harcamalarının dördüncü çeyrekte azalması neden oldu.
pdf. BD2011.4.Ceyrek
doc. BD2011.4.Ceyrek